Đây là vắc xin mới, chưa có nhiều dữ liệu về phản ứng sau tiêm. Do đó, các điểm tiêm chủng cần đảm bảo nghiêm ngặt các điều kiện an toàn tiêm chủng, bao gồm thực hành tiêm và theo dõi, xử trí kịp thời các phản ứng bất lợi sau tiêm.

Theo Bộ Y tế: Quy trình tiêm chủng tại Việt Nam được triển khai ở cấp độ an toàn cao nhất và có sự khác biệt so với các nước khác trên thế giới, kể cả ở các nước tiên tiến.

Các cơ sở tiêm chủng vắc-xin COVID-19 phải bảo đảm tiêu chuẩn về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực; thực hiện khám sàng lọc, tư vấn trước tiêm chủng và tổ chức buổi tiêm chủng an toàn theo hướng dẫn của Bộ Y tế; người đi tiêm vắc-xin phải ở lại điểm tiêm chủng ít nhất 30 phút sau khi tiêm để theo dõi tình hình sức khỏe; được hướng dẫn theo dõi ở nhà ít nhất 24 giờ tiếp theo và tiếp tục theo dõi đến 3 tuần sau khi tiêm; các bệnh viện luôn sẵn sàng, thường trực công tác cấp cứu đề phòng những trường hợp có phản ứng nặng sau tiêm chủng nhằm bảo đảm an toàn tối đa cho người được tiêm. Đồng thời diện đối tượng chống chỉ định tiêm chủng ở Việt Nam cũng mở rộng hơn so với các nước.

Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương   TS Dương Thị Hồng cho hay, với các trường hợp nhiễm và khỏi COVID-19 thì phải sau 6 tháng mới được tiêm vắc xin. Những trường hợp này, cơ thể họ đã có một ít kháng thể ở trong người để phòng bệnh.

Trong bối cảnh hiện nay và chỉ dẫn của nhà sản xuất, vắc xin sẽ được ưu tiên tiêm cho các đối tượng chưa phơi nhiễm COVID-19. Những trường hợp không được tiêm là những chống chỉ định của vắc xin, cụ thể: người dị ứng với thành phần của vắc xin, có phản ứng nặng trầm trọng với mũi tiêm trước, những người được cán bộ y tế xác định chưa đủ điều kiện tiêm chủng như mắc các bệnh nhiễm trùng cấp tính, đang điều trị các miễn dịch, hóa trị... sẽ phải tạm hoãn tiêm chủng.

TS Dương Thị Hồng cũng lưu ý, hiện nay, chưa có đầy đủ dữ liệu về sử dụng thay thế của vaccine COVID-19 AstraZeneca với vaccine phòng COVID-19 khác. Khuyến cáo mỗi người tiêm đủ 2 liều của cùng một loại vaccine phòng COVID-19.

Mỗi điểm tiêm không quá 100 đối tượng/buổi tiêm chủng, đảm bảo khoảng cách giữa các các bàn/vị trí tiêm chủng, giữa các đối tượng.

Thực hiện sàng lọc COVID-19 trước khi đối tượng đến tiêm chủng và trước buổi tiêm chủng. Đồng thời, sẵn sàng xử trí cấp cứu phản ứng sau tiêm chủng.

Tại các cơ sở điều trị, hỗ trợ đội cấp cứu lưu động, xử trí cấp cứu tai biến nặng sau tiêm chủng.

Một số phản ứng có thể xảy ra sau tiêm:

- Rất phổ biến (10%) như đau đầu, đau cơ, buồn nôn, đau khớp, sốt, nóng tại chỗ tiêm...

- Phổ biến (từ 1 đến dưới 10%): Sưng và đỏ tại vị trí tiêm.

- Phản ứng nghiêm trọng như sốc phản vệ, phản ứng quá mẫn muộn... có thể xảy ra sau tiêm vaccine nhưng hiện nay Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chưa có đẩy đủ dữ liệu.

- Chưa có bằng chứng liên quan giữa các trường hợp phản ứng nghiêm trọng có liên quan đến vaccine.

Do đó, cần theo dõi 30 phút tại điểm tiêm chủng và tiếp tục theo dõi tại nhà sau tiêm chủng; thông báo cho cán bộ y tế khi có bất kỳ triệu chứng nào sau tiêm vaccine.

Đến cơ sở y tế khi có các dấu hiệu bất thường về sức khỏe sốt cao khó hạ nhiệt độ, co giật, phát ban, tinh thần khó chịu, kích thích vật vã, ….

Sau tiêm vaccine, nhân viên y tế ghi đầy đủ các thông tin vào giấy xác nhận đã tiêm vaccine phòng COVID-19 trả lại cho đối tượng tiêm chủng và hẹn lần tiêm chủng sau.

Khuyến cáo đối tượng tiêm vaccine covid-19

- Phụ nữ có thai khuyến cáo tiêm vaccine khi lợi ích của vaccine vượt trội hơn nguy cơ tiềm ẩn cho mẹ và thai nhi, ví dụ như đối tượng thuộc nhóm có nguy cơ phơi nhiễm cao hoặc có các bệnh đi kèm nằm trong nhóm nguy cơ cao bị mắc COVID-19 nặng.

- Đối với phụ nữ cho con bú, tiêm vaccine nếu họ thuộc nhóm đối tượng nguy cơ, không cần tạm ngừng cho con bú sau khi tiêm vaccine.

- Người nhiễm HIV, suy giảm miễn dịch, tiêm vaccine nếu thuộc nhóm nguy cơ phơi nhiễm hoặc nguy cơ mắc bệnh nặng, không cần xét nghiệm HIV trước khi tiêm.

- Người bị nhiễm SARS-CoV-2 trước đó, chỉ định tiêm dù có hoặc không triệu chứng.

Cũng theo PGS.TS Dương Thị Hồng, trong buổi tiêm chủng, cần thực hành đúng theo hướng dẫn của chương trình tiêm chủng mở rộng, mũi tiêm là mũi tiêm bắp, cán bộ y tế không được lắc lọ vắc xin theo hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo chất lượng vắc xin tốt nhất cho mũi tiêm.

Trong quá trình tiêm, phải đảm bảo an toàn các quy tắc phòng chống dịch để vừa tiêm chủng vừa thực hiện giãn cách xã hội phòng lây nhiễm COVID-19.

Những điều cần lưu ý trước và sau khi tiêm vaccine Covid-19

Theo chỉ đạo của Bộ Y tế, các địa phương đang khẩn trương thực hiện tiêm chủng vắc-xin COVID-19.

Đây là vắc xin mới, chưa có nhiều dữ liệu về phản ứng sau tiêm. Do đó, các điểm tiêm chủng cần đảm bảo nghiêm ngặt các điều kiện an toàn tiêm chủng, bao gồm thực hành tiêm và theo dõi, xử trí kịp thời các phản ứng bất lợi sau tiêm.

Theo Bộ Y tế: Quy trình tiêm chủng tại Việt Nam được triển khai ở cấp độ an toàn cao nhất và có sự khác biệt so với các nước khác trên thế giới, kể cả ở các nước tiên tiến.

Các cơ sở tiêm chủng vắc-xin COVID-19 phải bảo đảm tiêu chuẩn về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực; thực hiện khám sàng lọc, tư vấn trước tiêm chủng và tổ chức buổi tiêm chủng an toàn theo hướng dẫn của Bộ Y tế; người đi tiêm vắc-xin phải ở lại điểm tiêm chủng ít nhất 30 phút sau khi tiêm để theo dõi tình hình sức khỏe; được hướng dẫn theo dõi ở nhà ít nhất 24 giờ tiếp theo và tiếp tục theo dõi đến 3 tuần sau khi tiêm; các bệnh viện luôn sẵn sàng, thường trực công tác cấp cứu đề phòng những trường hợp có phản ứng nặng sau tiêm chủng nhằm bảo đảm an toàn tối đa cho người được tiêm. Đồng thời diện đối tượng chống chỉ định tiêm chủng ở Việt Nam cũng mở rộng hơn so với các nước.

Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương   TS Dương Thị Hồng cho hay, với các trường hợp nhiễm và khỏi COVID-19 thì phải sau 6 tháng mới được tiêm vắc xin. Những trường hợp này, cơ thể họ đã có một ít kháng thể ở trong người để phòng bệnh.

Trong bối cảnh hiện nay và chỉ dẫn của nhà sản xuất, vắc xin sẽ được ưu tiên tiêm cho các đối tượng chưa phơi nhiễm COVID-19. Những trường hợp không được tiêm là những chống chỉ định của vắc xin, cụ thể: người dị ứng với thành phần của vắc xin, có phản ứng nặng trầm trọng với mũi tiêm trước, những người được cán bộ y tế xác định chưa đủ điều kiện tiêm chủng như mắc các bệnh nhiễm trùng cấp tính, đang điều trị các miễn dịch, hóa trị... sẽ phải tạm hoãn tiêm chủng.

TS Dương Thị Hồng cũng lưu ý, hiện nay, chưa có đầy đủ dữ liệu về sử dụng thay thế của vaccine COVID-19 AstraZeneca với vaccine phòng COVID-19 khác. Khuyến cáo mỗi người tiêm đủ 2 liều của cùng một loại vaccine phòng COVID-19.

Mỗi điểm tiêm không quá 100 đối tượng/buổi tiêm chủng, đảm bảo khoảng cách giữa các các bàn/vị trí tiêm chủng, giữa các đối tượng.

Thực hiện sàng lọc COVID-19 trước khi đối tượng đến tiêm chủng và trước buổi tiêm chủng. Đồng thời, sẵn sàng xử trí cấp cứu phản ứng sau tiêm chủng.

Tại các cơ sở điều trị, hỗ trợ đội cấp cứu lưu động, xử trí cấp cứu tai biến nặng sau tiêm chủng.

Một số phản ứng có thể xảy ra sau tiêm:

- Rất phổ biến (10%) như đau đầu, đau cơ, buồn nôn, đau khớp, sốt, nóng tại chỗ tiêm...

- Phổ biến (từ 1 đến dưới 10%): Sưng và đỏ tại vị trí tiêm.

- Phản ứng nghiêm trọng như sốc phản vệ, phản ứng quá mẫn muộn... có thể xảy ra sau tiêm vaccine nhưng hiện nay Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chưa có đẩy đủ dữ liệu.

- Chưa có bằng chứng liên quan giữa các trường hợp phản ứng nghiêm trọng có liên quan đến vaccine.

Do đó, cần theo dõi 30 phút tại điểm tiêm chủng và tiếp tục theo dõi tại nhà sau tiêm chủng; thông báo cho cán bộ y tế khi có bất kỳ triệu chứng nào sau tiêm vaccine.

Đến cơ sở y tế khi có các dấu hiệu bất thường về sức khỏe sốt cao khó hạ nhiệt độ, co giật, phát ban, tinh thần khó chịu, kích thích vật vã, ….

Sau tiêm vaccine, nhân viên y tế ghi đầy đủ các thông tin vào giấy xác nhận đã tiêm vaccine phòng COVID-19 trả lại cho đối tượng tiêm chủng và hẹn lần tiêm chủng sau.

Khuyến cáo đối tượng tiêm vaccine covid-19

- Phụ nữ có thai khuyến cáo tiêm vaccine khi lợi ích của vaccine vượt trội hơn nguy cơ tiềm ẩn cho mẹ và thai nhi, ví dụ như đối tượng thuộc nhóm có nguy cơ phơi nhiễm cao hoặc có các bệnh đi kèm nằm trong nhóm nguy cơ cao bị mắc COVID-19 nặng.

- Đối với phụ nữ cho con bú, tiêm vaccine nếu họ thuộc nhóm đối tượng nguy cơ, không cần tạm ngừng cho con bú sau khi tiêm vaccine.

- Người nhiễm HIV, suy giảm miễn dịch, tiêm vaccine nếu thuộc nhóm nguy cơ phơi nhiễm hoặc nguy cơ mắc bệnh nặng, không cần xét nghiệm HIV trước khi tiêm.

- Người bị nhiễm SARS-CoV-2 trước đó, chỉ định tiêm dù có hoặc không triệu chứng.

Cũng theo PGS.TS Dương Thị Hồng, trong buổi tiêm chủng, cần thực hành đúng theo hướng dẫn của chương trình tiêm chủng mở rộng, mũi tiêm là mũi tiêm bắp, cán bộ y tế không được lắc lọ vắc xin theo hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo chất lượng vắc xin tốt nhất cho mũi tiêm.

Trong quá trình tiêm, phải đảm bảo an toàn các quy tắc phòng chống dịch để vừa tiêm chủng vừa thực hiện giãn cách xã hội phòng lây nhiễm COVID-19.